De reclassering stelt in opdracht van de rechter of het Openbaar Ministerie vast welke reclasseringsbemoeienis zinvol is. Op basis van onder andere een gesprek met de verdachte, wordt een adviesrapport opgemaakt. De rechter bepaalt of dit advies wordt opgevolgd. Na de uitspraak komt de reclassering in beeld als de rechter aan iemand een werkstraf of leerstraf oplegt, of als de rechter bepaalt dat iemand onder toezicht van de reclassering wordt gesteld.
Reclassering Nederland begeleidt bij deze trajecten en ziet erop toe dat de betrokkene zich houdt aan de gemaakte afspraken. Mocht dit niet het geval zijn, dan kan er alsnog een gevangenisstraf worden opgelegd.