Een Unieburger is iemand die de nationaliteit heeft van één van de lidstaten van de EU. Volgens het EU-verdrag is de hoofdregel dat deze mensen vrij mogen reizen en dat zij zich vrij mogen vestigen binnen het grondgebied van de EU. Ook mag in beginsel gewerkt worden.
Op deze hoofdregels zijn enkele uitzonderingen. Het recht op verblijf kan bijvoorbeeld beëindigd worden als iemand ernstige strafbare feiten pleegt of een beroep doet op het stelsel van sociale voorzieningen. Ook zijn onderdanen van sommige (relatief) nieuwe lidstaten soms enige tijd uitgezonderd van het recht om te werken in loondienst, zonder daarvoor eerst een tewerkstellingsvergunning te verkrijgen.
Hoewel het niet nodig is, kan het aantrekkelijk zijn om de Immigratie- en Naturalisatiedienst vast te laten stellen dat iemand het recht heeft om in Nederland te verblijven en te werken. Dit wordt ook wel toetsing aan het EU-recht genoemd. Een dergelijke toetsing kan het makkelijker maken om bijvoorbeeld een partner of kinderen met een andere nationaliteit naar Nederland te laten komen.